Okuma Günlüğü

 17 Mart 2024

Bir kaç hafta oluyor, Varolmanın Dayanılmaz Hafifliği'ni ikinci kez okumaya başlayalı. Bu kitabı 2021 yılında bir Park Slope 'stoop'unda bulmuştum. İnsanlar istemedıkleri ıvır zıvırı taş evlerinin basamaklarına bırakılardı. Bu kitabı nereden duymuş olduğumu hatırlamıyorum ama bulur bulmaz çok sevindiğimi hatırlıyorum. İlk okuduğumda çok etkilendiğimi de.. 23 sene önce... Bu kitabı sonra ödünç verniştim ve sonra yıllarca arasında sıkıştırılmış bir gazeten ötürü kapak ilk ciltten ayrılmış. Yine de bu kadar önem verdiğim bir kitabın ilk elime geçen kopyasını Cenevre'deki daimi kütüphaneme getirebilmiş olmaktan dolayı mutluyum. Neleri getiremedim ve kaybettim (başka bir yazı konusu...)

Varolmanın Dayanılmaz Hafifliği'ne gelelim. evden çıkarmıyorum. hatta başucumdan dahi kıpırdatmıyorum. Kitaba yeniden başlamak büyük bir heyecan yarattı bende. İlk sayfaları transta gibi okudum. Tomas ile Tereza'nın tanışmasını hayal meyal hatırlıyorum ve rejim değişikliği ile iltica etmelerini/Thomas'ın statü kaybetmesini, Sabina'yı. Bunlar dışında neredeyse hiç bir şey... Thomas ve Tereza'nın Zürich'e, Sabina'nın Cenevre'ye iltica ettiklerini tamamen unutmuşum... 

Kitaplardaki hikaye değil, duygu hatırlanır derler...  böyle hayal meyal bir aşk, hayat üzerine olduğunu hatırlıyordum. Yine o şekilde görüyorum bu kitabı, Sovyet işgali var olan ama boğmayan bir zemin, aşk nedir, kadınların, adamların aklından ne geçer, basit olay ve davranışların etrafında hiç de dıdaktik olmayan bir şekilde ikna olmaya hevesli olmayan benim gibi okurları da bir ay keşke bitmese havasına sokar başlar başlamaz...

Sabina in Paris, 'her drama was a drama not of heaviness but of lightness. What fell to her lot was not the burden but the unberable lightness of being. 122

Kitapta bugün çok hız kazandım ve de son 2/3lük kısmında Sovyet egemenliğinin daha belirgin bir şekilde ele alındığını gördüm. 

Saatleri Ayarlama Enstitüsü - Ahmet Hamdi Tanpınar

 Neden okuruz? 

Buna verilecek bir çok yanıtımız vardır. Ben disiplinli bir şekilde Türkçe edebiyat okuyorum. Bunun  nedenlerinden biri de en iyi bildiğim dilde temel eser sayılabilecek bazı kitaplar konusunda fikir sahibi olmak, temel eğitimimi tamamlamak. Normalde gelişmiş bir ülkede büyük yazarları lise düzeyinde öğrenciler okur ve bu eğitim genç yaşta okulda verilir. Maalesef Türkiye'de edebiyat eğitimi öğrencilere her yazardan pasaj okutup bir tek temel eser okumadan çocukları mezun ettiği için bize de bu eğitimi ileri yaşta dışsarıdan tamamlamak düşüyor. 

Bu gazla (doğru düzgün bir insan burada bu saikle derdi) bugüne kadar okuduğum yazarlardan ilk akla gelenler Oğuz Atay, Sabahattin Ali, Ahmet Hamdi Tanpınar, Vedat Türkali, Yaşar Kemal. Düşünün bu yazarlardan bir tanesinin bile kitabını okutmayan bir eğitim sistemi var. Bunlardan mesela Oğuz Atay'ın Tutunamayanlar'ını keyifle okudum ama hiç anlamadım. Ahmet Hamdi Tanpınar'dan Huzur'u da aynı şekilde. Bu tip kitaplar gerçekten lise veya üniversite seviyesinde rehberle okunacak kitaplar. Bir bağlama oturtmak gerekiyor, edebiyat tarihinde nereye düşüyor, nelere referans veriliyor. Yoksa hoşça vakit geçirmekten başka hiçbir işe yaramıyor ve hemen unutuluyor. Vedat Türkali'den Bir Gün Tek Başına'yı Türkiye'de sol hareketin tarihini az çok bildiğim için ve Yaşar Kemal ideolojiler ve bağlamlar üstü yazdığı için nispeten daha kolay anladım ve okudum. 

Burada son okuduğum Saatleri Ayarlama Enstitüsü'nü ayrı bir yere koymak istiyorum. Yine aman bu adı çok geçen kitap hakkında cahil kalmayayım kafasıyla okuduğum kitabın göndermelerini tam anlayamadığım halde, buradaki modern ulus devlet eleştirisi o kadar iyi yapılmıştı ki, kitabın son 150 sayfalık bölümünü neredeyse bir solukta okudum. Eric Hobsbawm Geleneğin İcadı'nda (1983) Benedict Anderson Imagined Communities'te (1983) ulus devlet ve onun kendi tarihsel gerçekliğini yaratması zorunluluğu ile ilgili ne anlatıyorsa Tanpınar bu kavramları 1961 yılında yayınlanan bu romanda öyle bir işlemiş ki bu kitabı bundan yüz sene bile herhangi bir Türkçe okuru rahatlıkla anlayabilir. Hiçbir referansa bakmadan ve rehbersiz okuyup anladığım bu kitabı çok sevdim. 

To chose to travel as a woman

When you are a mom with two kids, everyone expects that if you travel, it is either you travel with your kids on vacation or you travel for your job and that you cannot travel for your own pleasure...

This evening as we opened the door and saw two of our neighbors on our way out to the park before I took off for Amsterdam, they immediately asked where we were going because we had a carry on at the door which i was taking with me on my 2 day leisurely trip with a friend of mine. I said i was traveling and my neighbor asked “with the little one?”, pointing out to my 19 month old? And I said no, I am traveling on my own with a friend of mine. My neighbor’s husband said « modern world » and asked my destination, to which I responded Amsterdam which was received with another canny smile... Apparently, they wanted to talk to us about something and I said I am coming back on Tuesday to which the husband then said “ok, back from Amsterdam on Tuesday, operational by Friday”...

Yes, I am a mom of 2 kids and I chose to travel once in a while with a friend of mine and no matter how judgemental everyone is about it, I know that there is absolutely nothing wrong, nor harmful to my kids nor anyone else that I chose to have a good time... I am a strong supporter of the fact that no one has to gibe up their life entirely just because they have kids and this holds true for both the mom and the dad of the kids in question. 

Happy travels to me...